Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;
Σχολικό εκφοβισμό ονομάζουμε μία συστηματική πράξη παρενόχλησης (σωματική, λεκτική, κοινωνική, ψυχολογική, σεξουαλική, ηλεκτρονική) απο έναν ή περισσότερους δράστες προς ένα ή περισσότερα άτομα με στόχο την πρόκληση πόνου και αναστάτωσης. Πράξεις βίας πραγματοποιούνται συνήθως στο δρόμο προς και από το Σχολείο αλλά και στο χώρο αυτού: σε άδεια τάξη, στις τουαλέτες και στο προαύλιο αναφέρονται τα περισσότερα κρούσματα σχολικού εκφοβισμού. Μορφές εκφοβισμού
Πως μπορεί να αντιληφθεί ένας γονέας ότι το παιδί του έχει πέσει θύμα κακοποίησης ή εκφοβισμού;
Τα σημάδια του σχολικού εκφοβισμού είναι συνήθως ευδιάκριτα αρκεί ένας γονέας να περνά ουσιαστικό χρόνο με το παιδί προκειμένου να μπορεί να παρατηρήσει οποιαδήποτε αλλαγή στη διάθεση ή στη συμπεριφορά του.
Αν ένα παιδί υφίσταται κακοποίηση από έναν ή περισσότερους συμμαθητές του, εμφανίζει έντονο άγχος και ανησυχία, δυσκολεύεται, ακόμα και αρνείται κατηγορηματικά να πάει στο σχολείο, αποφεύγει να χρησιμοποιήσει το λεωφορείο (είναι πιθανό να ζητά να το μεταφέρουν οι γονείς με το αυτοκίνητο) ή επιλέγει μια διαφορετική διαδρομή προς και απο το σχολείο του.
Επιπλέον, μπορεί να απουσιάζει συχνά είτε αναφέροντας ασθένεια είτε κάνοντας κοπάνα, να εμφανίζει σημαντική πτώση στα μαθήματα, να είναι απομονωμένο, να έχει ανεξήγητους τραυματισμούς, να επιστρέφει στο σπίτι με τα πράγματα του είτε απόντα είτε κατεστραμμένα, να ζητά ή να κλέβει χρήματα αν τον εκβιάζουν καθημερινά παίρνοντας του το χαρτζιλίκι.
Αν ένα παιδί εκφοβίζει άλλα παιδιά, είναι πιθανό το ίδιο να εκφοβίζεται από κάποιο μεγαλύτερο παιδί ή αδέλφι. Αυτό το παιδί εμφανίζει έντονη επιθετικότητα και στο σπίτι: είναι νευρικό, καταστρέφει αντικείμενα, θυμώνει εύκολα, εμπλέκεται σε ριψοκίνδυνες δραστηριότητες και έχει πτωτική σχολική επίδοση.
Τα παιδιά που έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό μιλάνε γι’αυτό;
Συναισθήματα ντροπής, θυμού και φόβου είναι πολύ συχνά σε παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση. Στην αρχή κάποια αποκρύπτουν το συμβάν ή τα συμβάντα από γονείς και εκπαιδευτικούς. Αν διευκολυνθούν, ωστόσο, μπορεί να εκμυστηρευτούν την εμπειρία τους σε κάποιο πρόσωπο, το οποίο εμπιστεύονται, ακόμα και να αναζητήσουν βοήθεια. Σε άλλες περιπτώσεις, παιδιά καταφέρνουν είτε μόνα τους είτε με τη συμβουλή κάποιου τρίτου προσώπου έναν τρόπο να διαχειριστούν την κατάσταση.
Συχνές απαντήσεις μαθητών:
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Αρχικά μπορούν να ρωτήσουν το παιδί αν υπάρχει κάποιο πρόσωπο στο σχολείο του που του προκαλεί δυσφορία. Είναι σημαντικό να βρίσκονται σε συνεννόηση με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να πληροφορούνται για την εικόνα του παιδιού στο σχολείο, όχι μόνο σε σχέση με τα μαθήματα αλλά και σε σχέση με τους συμμαθητές του.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γονείς να διευκολύνουν την κοινωνικοποιητική διαδικασία του παιδιού με ενθάρρυνση προκειμένου να έχει φίλους, ένα κύκλο που μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά στην περίπτωση που το παιδί αυτό δεχθεί κάποιου είδους επίθεση. Η κοινωνική απομόνωση, συχνότατη και άκρως επώδυνη μορφή σχολικού εκφοβισμού, μπορεί να αποφευχθεί αν το παιδί έχει καταφέρει να διαμορφώσει τη δική του παρέα, έστω και ολιγομελή.
Υπάρχουν γονείς που επιλέγουν την αλλαγή σχολικού πλαισίου προκειμένου να σταματήσουν τη θυματοποίηση του παιδιού τους. Αυτό αποτελεί μία ριζική λύση για το πρόβλημα, χρειάζεται όμως προσοχή, καθώς το παιδί χρειάζεται να ασκηθεί στο να αναζητήσει τον τρόπο με τον οποίο θα αυτοπροστατευθεί, ούτως ώστε, αν αυτό συμβεί ξανά, τόσο στα σχολικά χρόνια, όσο και στην ενήλικη ζωή, να είναι σε θέση να το αντιμετωπίσει, θέτοντας τα όρια του απέναντι στην απειλή.
Προφίλ παιδιού – δράστη Χαρακτηριστικά:
Προφίλ παιδιού – στόχου 3 τύποι:
Διαφορές ανάμεσα στα 2 Φύλα
ΑΓΟΡΙΑ:
Συχνότερα δράστες και θύματα του bullying. Εκφράζουν άμεσες μορφές εκφοβισμού (ξύλο) και δέχονται κυρίως σωματική βία. Εκφοβίζουν κυρίως μόνα τους. Εκφοβίζουν αγόρια και κορίτσια.
ΚΟΡΙΤΣΙΑ:
Εκφράζουν έμμεσες μορφές (κοροϊδία, διάδοση φήμης) και δέχονται κυρίως λεκτική βία και αποκλεισμό από την ομάδα. Εκφοβίζουν σε ομάδες. Εκφοβίζουν κορίτσια.
Με ποιούς τρόπους μπορεί το σχολείο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού;
Η ύπαρξη ψυχολόγων που θα σχεδιάσουν και θα υλοποιήσουν σε στενή συνεργασία με εκπαιδευτικούς και μαθητές προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης είναι εξαιρετικά σημαντική.
ΠΡΟΛΗΨΗ ως προς τη συμπεριφορά ενός εκπαιδευτικού:
1.Μη – αγνόηση / υποτίμηση του προβλήματος. 2.Αυξημένη επίβλεψη καθημερινά (SOS τα διαλείμματα, οι γιορτές, οι εκδρομές). 3.Ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας με το Τμήμα Συμβουλευτικής. Είναι αισιόδοξο, ωστόσο, ότι προγράμματα αγωγής υγείας αναφορικά με το σχολικό εκφοβισμό έχουν πραγματοποιηθεί σε κάποια σχολεία στην Ελλάδα με εσωτερική πρωτοβουλία. Με ευαισθητοποίηση των μαθητών γύρω από το φαινόμενο αυτό, επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό η ομαλή επίλυση συγκρούσεων κατόπιν διαμεσολάβησης των ιδίων των παιδιών. Οποιοδήποτε πρόγραμμα εμπλέκει ενεργά τους μαθητές, με εποπτεία από ένα προσωπικό εκπαιδευμένο πάνω σε θέματα σχολικής βίας μπορεί να λειτουργήσει αρκετά αποτελεσματικά.
Οδηγίες για το Παιδί – Στόχο:
Συνεργασία με τους γονείς